Тұмаудың алдын алу: тұмау маусымында өзіңізді қалай қорғауға болады?

Тұмау – әсіресе күз-қыс айларында жиі кездесетін вирустық аурулардың бірі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, жыл сайын 300 миллионнан 1,5 миллиардқа дейін адам тұмаудан зардап шегеді, олардың 3-5 миллионы ауыр асқынуларға ұшырайды¹. Тұмауды бағаламау керек, өйткені ол өмірге қауіп төндіруі мүмкін. Маусымға қалай дайындалып, денсаулықты сақтау керек?

Тұмау – А немесе В типті вирустардан туындаған тыныс алу жүйесінің жіті вирустық ауруы. Жыл сайын аурушаңдықтың ең жоғары деңгейі күзгі-қысқы кезеңде болады. Статистикаға сәйкес, ересектердің 5-10% және балалардың 30% -ы тұмаумен ауырады⁶.

Вирус ауа тамшылары арқылы – жөтелу, түшкіру немесе жұқтырған сілекеймен байланыс арқылы беріледі.

Тұмаудың негізгі белгілері⁵:

• Жоғары температура (38°C жоғары),
• Шаршау және күш жоғалту,
• Бас ауруы,
• Бұлшықет пен буын ауруы,
• Құрғақ жөтел.

Сирек кездесетін белгілерге мұрынның ағуы, тамақ ауруы, жүрек айнуы, құсу және диарея жатады. Тұмау белгілері кенеттен, әдетте инфекциядан кейін 1–4 күннен кейін пайда болады.⁴

Дұрыс емделмеген тұмау ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін⁴:

• Тыныс алу жүйесі: бронхит, пневмония, демікпенің өршуі.
• Жүрек-қантамыр жүйесі: миокардит, эндокардит, инфаркт қаупі.
• Жүйке жүйесі: энцефалопатия, энцефалит, менингит, Гийен-Барре синдромы.

ДДҰ бірнеше тиімді алдын алу әдістерін ұсынады:

1. Тұмауға қарсы екпе

Вакцинация – бұл вирустан қорғаудың ең жақсы тәсілі. Бұл аурудың асқыну қаупін және ауырлығын азайтуға көмектеседі. Вакцинация әсіресе жүкті әйелдерге, 6 айдан 5 жасқа дейінгі балаларға, егде жастағы адамдарға және созылмалы аурулары бар науқастарға маңызды.

Вакцинациядан кейін жеңіл реакциялар мүмкін: ісіну, инъекция орнында ауырсыну немесе 1-2 күн ішінде өтетін температураның шамалы жоғарылауы. Вакцина тұмауды тудырмайтынын есте ұстаған жөн.

2. Гигиенаны сақтау

Қолды үнемі жуу инфекция қаупін азайтады. Тұтқалармен немесе есік тұтқаларымен қысқа мерзімді байланыста болғаннан кейін де мыңдаған микробтар сіздің қолыңызда қалады. Көптеген бактериялардан құтылу үшін қолды сабынмен бірнеше секунд жуу жеткілікті. Суға қол жеткізе алмасаңыз, алкоголь негізіндегі дезинфекциялық құралдарды пайдаланыңыз.

3. Бетіңізге қол тигізбеңіз

Вирустар ағзаға көздің, мұрынның және ауыздың шырышты қабаттары арқылы оңай енеді. Жуылмаған қолдармен бетіңізді ұстамауға тырысыңыз. Қажет болса, алдымен қолыңызды жуыңыз немесе майлық қолданыңыз.

4. Адам көп жиналатын жерлерден аулақ болыңыз

Адамдардың көп шоғырлануы – инфекция қаупі жоғары аймақтар. Мүмкін болса, қоғамдық көлікті жаяу немесе велосипедпен ауыстырыңыз. Бұл инфекция қаупін азайтуға ғана емес, сонымен қатар денені нығайтуға көмектеседі.

5. Алғашқы белгілерде үйде болыңыз

Егер өзіңізді нашар сезінсеңіз, үйде отырғаныңыз дұрыс. Бұл басқаларды жұқтырмауға көмектеседі және денеңіздің қалпына келуіне уақыт береді.

ДДҰ ұсынымдарынан басқа, қосымша шаралар қабылдануы мүмкін:

• Ауа-райына сай киініп, гипотермия мен қызып кетуден аулақ болыңыз.
• Иммундық жүйеңізді витаминдермен, әсіресе С және D3 дәрумендерімен қолдаңыз.
• Реционыңызға иммундық жүйені нығайтып, инфекциялармен тезірек күресуге көмектесетін мырыш пен селенге бай тағамдарды қосыңыз².

Жемістер, көкөністер, табиғи майлар және маринадталған қиярлар жеткілікті мөлшерде теңдестірілген тамақтану да тұмаудың алдын алуда маңызды рөл атқарады.

Егер инфекцияны болдырмау мүмкін болмаса, емдеу симптомдарды жеңілдетуге бағытталған. Антипиретикалық, анальгетиктер және қабынуға қарсы препараттар қолданылады².

Ауру кезінде маңызды:

• Үйде бол,
• Сұйықтықты көп ішіңіз,
• Дәрумендерге бай тағамдарды жеңіз.

Тұмауды суық тиюмен шатастырмау керек: оның белгілері ауыр және қалпына келтіру ұзағырақ болады. Емделмеген тұмау пневмонияға, синуситке немесе тіпті жүрек ауруына әкелуі мүмкін³.

Тұмаудың дұрыс алдын алу аурушаңдық жоғарылаған кезеңде де сіздің денсаулығыңыздың кепілі болып табылады. Егер симптомдарды байқасаңыз, үйде қалып, өзіңізді және басқаларды қорғағаныңыз жөн. Ал егер жағдайыңыз нашарласа, міндетті түрде дәрігермен кеңесіңіз. Есіңізде болсын, уақтылы емдеу ауыр асқынуларды болдырмауға көмектеседі.