Лютеин және зеаксантин: олар сіздің көзіңізге не үшін қажет?

Каротиноидтарға келетін болсақ, көпшілігіміз бета-каротин мен ретинол туралы ойлаймыз. Бірақ бұл топқа көздің денсаулығында үлкен рөл атқаратын басқа да маңызды заттар кіреді. Лютеин мен зеаксантин көз тінінің қалыптасуына қатысатын және көру өткірлігін сақтауға көмектесетін табиғи пигменттер болып табылады. Оларды қайдан іздеу керек және олар қалай жұмыс істейді? Білейік!

Каротиноидтар – лютеин мен зеаксантинді қамтитын өсімдік пигменттерінің тобы. Олардың негізгі қасиеті – күшті антиоксиданттық әсер. Олар бос радикалдарды бейтараптандырады, қабыну және көптеген созылмалы аурулардың, соның ішінде жүрек-қан тамырлары және тіпті қатерлі ісік¹ қаупін азайтады.

Каротиноидтар көкөністерге, жемістерге және жануарлардан алынатын өнімдерге (мысалы, сарысы) ашық түс береді. Бұл заттар адам ағзасында синтезделмейді, бірақ тамақпен қамтамасыз етіледі. Ішекте сіңгеннен кейін олар липопротеиндер арқылы бүкіл денеге таралады және негізінен май тінінде жиналады, бұл оларды диета сапасының өзіндік белгісі етеді².

Лютеин мен зеаксантин майлар сияқты әрекет етеді. Ас қорыту кезінде олар май қышқылдарымен қосылып, тіндерге, әсіресе көзге және бауырға оңай тасымалданады. Сондықтан оларды пайдалы майлармен бірге тұтыну ұсынылады: зәйтүн майы, жаңғақтар, балық.

Маңызды: термиялық өңдеу кейбір каротиноидтарды бұзады, бірақ пастерлеу (мысалы, сәбіз шырынында) керісінше, зеаксантиннің сіңуін жақсарта алады. Ал крахмал бар тағамдар оның қандағы деңгейін ұзақ сақтауға көмектеседі⁴.

Лютеиннің бірқатар пайдалы әсерлері бар:

• қабыну процестерінің белсенділігін төмендетеді
• иммундық жүйені нығайтады
• жүрек-тамыр жүйесін қорғайды, атеросклероз қаупін азайтады
• қандағы липидтердің тотығуын болдырмайды⁵⁶

Бірақ ең бастысы көзге күшті қорғаныс әсері бар.

Бұл заттарды тағамнан алуға болады, бірақ тағамдық қоспалар да бар. Жақсы кешендер әдетте мыналарды қамтиды:

• лютеин және зеаксантин ,
• мырыш – көздің антиоксиданттық қорғанысын күшейтеді,
• DHA (омега-3) фоторецепторлардың жұмыс істеуі үшін маңызды.

Олар көзіңізді экрандар шығаратын ультракүлгін сәулелерден және көк сәулелерден қорғауға көмектеседі. Осы факторлардың тұрақты әсер етуі катаракта мен AMD себептерінің бірі болып табылатын тотығу стрессін арттырады.

Мырыш, С және Е дәрумендері, бета-каротин, DHA, лютеин және зеаксантин бар қоспалар жасқа байланысты макулярлы дегенерацияның дамуын баяулататыны көрсетілген.

Лютеин мен зеаксантин қауіпсіз деп саналады. Жалғыз мүмкін болатын жанама әсер – артық каротиноидтармен терінің аздап сарғаюы, бұл қауіпті емес¹².

Қосымшаларды қабылдау кезіндегі негізгі ереже – ұсынылған дозадан аспау және нұсқауларды орындау.

Лютеин мен зеаксантин көруді күтуде маңызды көмекші болып табылады. Олар жасыл көкөністерде, сарыларында, жидектерде кездеседі және қосымша түрінде болады. Оларды үнемі тұтыну көздің денсаулығын ұзақ уақыт сақтаудың ең тиімді әдістерінің бірі болып табылады.